Od początków swojego istnienia, pistolety maszynowe zmieniły oblicze konfliktów zbrojnych w których brały udział. Z powodu swoich unikatowych cech opanowały wiele ról wcześniej zarezerwowanych dla karabinów i karabinków maszynowych.
Nie ma jednej i uniwersalnej definicji pistoletu maszynowego. Siły zbrojne i porządkowe każdego państwa na podstawie własnych przepisów określają nazwy broni ręcznej. Przyjęło się określać pistolety maszynowe za automatyczną broń ręczną, strzelającą nabojem pistoletowym. Pistolety maszynowe oferują dużą siłę ognia na krótkim dystansie, zazwyczaj do 200 m. Na przestrzeni czasu pojawiły się różne konstrukcje, niektóre z nich stały się wzorem dla całego szeregu innych.
Pierwszą bronią automatyczną strzelającą amunicją pistoletową był skonstruowany w 1914 roku pistolet maszynowy Villar – Perosa. Nie był to jednak pistolet maszynowy we współczesnym mniemaniu, była to dwulufowa broń pokładowa kalibru 9 mm, przeznaczona dla samolotów. Jako broń lotnicza nie sprawdziła się z powodu niskiej energii kinetycznej pocisku, dlatego przeprojektowano ją na zespołową broń piechoty. Natomiast pierwszym klasycznym pistoletem maszynowym był niemiecki MP18. Jego prototypy powstały w roku 1916, natomiast do produkcji wszedł w roku 1917. Wyprodukowano go w liczbie około 35 tys. egzemplarzy, a służył w niektórych formacjach aż do końca II Wojny Światowej.
Na współczesnym polu walki, klasyczne pistolety maszynowe są powoli zastępowane w regularnej armii przez subkarabinki lub konstrukcje typu PDW. Sprawa ma się zupełnie inaczej w jednostkach policji, gdzie pistolety maszynowe wciąż królują. Nie tylko z racji swojej poręczności czy niewielkiej wagi, lecz także ze względu na używanie amunicji pistoletowej. Na obszarach zaludnionych czy terenie miejskim, stosowanie zwykłej amunicji karabinowej niesie za sobą dużo większe ryzyko zranienia osób postronnych niż w przypadku amunicji pistoletowej. Między innymi z tego powodu, pistolety maszynowe wciąż są liczącym się rodzajem broni.